Mangusta egipska (Herpestes ichneumon) – ma swój sposób na groźne węże!

Ten niewielki drapieżnik nie jest zbyt dobrze znany osobom spoza grona miłośników zoologii. Szkoda, bo przejawia wiele ciekawych zachowań i talentów! Mangusta jest inteligentna, brawurowo odważna i zuchwała. Czy ma ku temu rzeczywiście powody? Czytaj dalej!

Mangusta egipska – podstawowe informacje

Systematyka mangusty

Obecna nazwa rodzaju – Herpestes – pochodzi od greckiego słowa herpēstēs, które można przetłumaczyć jako „pełzacz”. Typowy dla tego rodzaju gatunek nosi po łacinie nazwę Herpestes ichneumon. W Polsce nazywamy ją mangustą egipską. Inne gatunki mangust to m.in.:

• mangusta strojna, zwana także galerelką smukłą;
• galerelka szara;
• mangustolisek afrykański.

Mangustę opisał po raz pierwszy zgodnie z zasadami Karol Linneusz – znany szwedzki przyrodnik.

Mangusta – wygląd

Drapieżniki należące do rodzaju mangust są niewielkie. Największa mangusta egipska może osiągnąć wagę do 4 kilogramów (w przypadku samca). Niektóre gatunki mogą ważyć zaledwie pół kilo! Mangustę można rozpoznać po wydłużonym ciele. Pokryte jest gęstą, krótką sierścią. Umaszczenie rudo-brązowe. Nieduża głowa zakończona jest krótkim, ostrym pyszczkiem. Uszy są bardzo małe i okrągłe. Długie pazury na przednich łapach pomagają kopać nory i zdobywać pokarm. Ogon jest długi.

Mangusta – tryb życia

Ten afrykański stwór aktywny jest głównie nocą. Mangusta jest bardzo szybka – wystarczająco, by poradzić sobie nawet w walce z kobrą. Mimo swego silnego jadu węże te unikają mangusty. Oprócz szybkości charakteryzuje ją bardzo duża skoczność, brawura i zuchwałość. Prowokuje kobrę, wyczerpuje ją fizycznie i psychicznie, unikając zręcznie jej ataków. Zmęczonego węża zabija ugryzieniem w głowę. Szacuje się, że wygrywa około 80% walk! Czasem pada ofiarą, zwłaszcza gdy cios nie okaże się dla gada śmiertelny. W obronie swojego potomstwa mangusta potrafi atakować nawet lwy. Ginie naturalną śmiercią w wieku 12 lat.

Występowanie mangusty

Poszczególne gatunki mangust zamieszkują różne obszary Afryki, Europy i południowej Azji, w tym Azji Mniejszej. Można je spotkać również w Europie na Półwyspie Iberyjskim, czyli w Hiszpanii i Portugalii. We Włoszech i w Chorwacji oraz w Stanach Zjednoczonych gatunek został introdukowany.

Grupa osobnicza i rozmnażanie mangusty

Mangusty mogą tworzyć stada, które zamieszkują nory o skomplikowanym systemie tuneli. Są również takie gatunki, które budują gniazda np. na drzewach. W stadzie istnieje podział ról. Jedne mangusty strzegą nory, gdy inne polują lub opiekują się młodymi. W grupie są również funkcje opiekunów oraz „mentorów”. Dzięki temu młode osobniki wychowuje cała rodzina. Po trwającej około 2 miesięcy ciąży mangusta rodzi 2–5 młodych. Zwykle dzieje się to raz w roku. Jeśli zginą, może zdarzyć się to drugi raz. Po 6 tygodniach malce nie ssą już mleka. Młode samce opuszczają wówczas gniazda. Samice zostają jeszcze długo w grupie.

Pożywienie mangusty

Zwierzę to przez swoje podobieństwo do polskich kun i łasic może kojarzyć nam się z mięsożernością. Mangusta jest oczywiście doskonałym łowcą, ale należy do gatunków wszystkożernych. Swoją dietę chętnie uzupełnia owocami, nasionami i orzechami. Podstawą jednak jest pożywienie pochodzenia zwierzęcego. Mangusta chętnie je owady (larwy, chrząszcze), pajęczaki, poluje na drobne kręgowce. Należą do nich również jadowite węże, które są częstymi ofiarami tego niepozornego zwierzaka. Mangusta często niszczy ptasie gniazda i wyjada jaja, rozbijając je o twarde przedmioty.

Status ochrony mangusty

IUNC zalicza zarówno mangustę egipską, jak i mangustę strojną, do kategorii LC, czyli least concern. Oznacza to, że nie jest to gatunek zagrożony. Niemniej obserwuje się, że liczebność mangust spada.

Mangusta egipska – ciekawostki

• Przed wiekami mieszkała w egipskich świątyniach i polowała na jadowite węże.
• Mangusta jest jednym z pierwszych zwierząt, jakie udało się oswoić człowiekowi.
• W starożytnym Egipcie czczona była jako święte zwierzę.
• Nazywana jest czasem szczurem faraonów.
• Choć mangusta doskonale unika ataków kobr, po introdukcji do Stanów Zjednoczonych okazało się, że nie radzi sobie tak dobrze z grzechotnikami.

Może ważyć zaledwie dwa kilogramy. Mimo to uznawana jest za jedno z najodważniejszych zwierząt w całym świecie. Trzeba przyznać, że to w pełni zasłużona opinia! Mangusta nie cofnie się przed niczym. Zapewne nie chciałbyś znaleźć się sam w pobliżu króla sawanny lub jadowitej kobry, prawda? Mangusta to prawdziwy kozak!