Co jest największym zagrożeniem dla karczowników? Jakich warunków do życia potrzebują szczury wodne? Gryzoń karczownik kocha wodę i z nią jest najmocniej kojarzony, choć w istocie większość życia spędza pod ziemią. Czym jeszcze może cię zaskoczyć? W tym tekście prezentujemy najważniejsze informacje na temat tych zwierząt. Wyjaśniamy też, w jaki sposób pogodzić interesy szczurów wodnych i właścicieli ogrodów. Czytaj już teraz!
Karczownik ziemnowodny i jego naturalne środowisko
Szczur wodny lubi bliskość wody, więc trzyma się strumieni i rzek. Dobrym miejscem dla tego gryzonia są też wilgotne łąki. W takich miejscach zwykle buduje z pogryzionych trzcin pływające gniazda. Wyróżniają się one charakterystycznym, kulistym kształtem.
Karczownik pod ziemią
Jeśli karczownik z jakiegoś względu musi pozostać z dala od rzek i zbiorników wodnych, stara się przebywać pod ziemią. W takiej sytuacji drąży głębokie nory, w których spędza większość dnia. Powstaje gęsty labirynt podziemnych korytarzy, których łączna długość może wynosić nawet 85 metrów. Najważniejsze komory w norach (gniazdowa i spiżarnia) umieszczane są najdłębiej, czyli mniej więcej metr pod ziemią.
Gdzie występuje karczownik?
Karczownik ziemnowodny jest zwierzęciem powszechnie występującym w całej Europie (również w Polsce). Reprezentantów tego gatunku spotkasz też na terenie Azji. Jedną z ich najważniejszych ostoi są okolice jeziora Bajkał.
W nieco innych warunkach żyją jego krewniacy:
- karczownik zachodni, który żyje na terenie Francji, Hiszpanii i Portugalii;
- karczownik górski, zwany też mniejszym. Gryzoń ten mieszka głównie w górach środkowej i południowej Europy, ale można go spotkać również w południowej części Polski.
Jak wygląda szczur wodny?
Czym karczowniki różnią się od innych gryzoni? Po czym rozpoznasz szczura wodnego? Podpowiadamy.
Karczownik i jego charakterystyczne cechy
Karczownik nie jest zbyt dużym gryzoniem:
- długość ciała szczura wodnego waha się od 14 do 20 cm;
- ogon może osiągać od 6 do 14 cm długości;
- waga gryzonia to czasem nawet 300 gramów, choć najmniejsze osobniki ważą trzy razy mniej.
Cechą charakterystyczną dla szczurów wodnych jest wygląd ich sierści. Jest ona gruba i mocno natłuszczona, co ma silny związek ze środowiskiem, w jakim żyje karczownik. A barwa? Tu brak jednego wzorca. O ostatecznym kolorze sierści zwierzaka decyduje bowiem kolorystyka dominująca w jego najbliższym otoczeniu. Zwykle gryzoń ma brunatny grzbiet i szary lub płowożółty spód. Nie jest to jednak regułą.
Szczur karczownik a inne szczury
Czym karczownik różni się od zwykłych szczurów? Na pierwszy rzut oka różnice są niewielkie. W szczurze wodnym można dostrzec sporo cech typowych i dla szczurów, i dla świnek morskich, choć z żadnym z gatunków nie jest spokrewniony. Może cię to zaskoczyć, ale ten zwierzak jest w istocie przedstawicielem rodziny chomikowatych. Co ciekawe, do tej samej podrodziny zaliczają się nornice (w tym popularna w Polsce nornica ruda).
Karczownik a szczur wodny piżmak – czym różnią się te gryzonie?
Piżmak, zwany też szczurem piżmowym, jest kolejnym gryzoniem, który może przypominać karczownika. Tu jednak podstawową różnicą są rozmiary zwierząt. Szczur piżmowy może osiągać nawet 40 cm długości, a wraz z długim i spłaszczonym ogonem – prawie 70 cm. Piżmak jest też znacznie cięższy niż karczownik, a największe osobniki mogą ważyć nawet 1,8 kg.
Karczownik ziemnowodny i jego charakterystyka
Wodny szczur to inteligentne stworzonko, dzięki czemu świetnie radzi sobie w specyficznych warunkach. Jak wygląda życie szczura wodnego? Z jakimi zadaniami musi się mierzyć ten gryzoń? Oto najważniejsze informacje.
Tryb życia karczownika
Karczownik nie jest zbyt długowiecznym gryzoniem, bo średnia długość życia wynosi 5 miesięcy. Zdarza się, że dożyje nawet 4 lat, ale to pojedyncze przypadki. Co jest dla niego największym zagrożeniem? Drobne ssaki (m.in. łasice i gronostaje), a także ptaki drapieżne.
Karczownik prowadzi dość specyficzny tryb życia:
- świetnie pływa i nurkuje;
- doskonale radzi sobie również pod ziemią;
- najbardziej aktywny jest w godzinach nocnych, choć możesz się z nim spotkać również w ciągu dnia.
Gryzoń ten nie zapada też w sen zimowy, jednak do zimy musi się odpowiednio przygotować i zgromadzić solidne zapasy jedzenia.
Rozmnażanie i rozwój szczura wodnego
Karczownik rozmnaża się dość szybko. Samica w okresie od maja do października może mieć nawet 4 mioty (czasem 10-11 młodych w każdym). Już po 3 miesiącach małe osobniki są już na tyle rozwinięte, że same mogą przystąpić do rozmnażania.
Czym żywi się szczur wodny?
W diecie karczownika ważne miejsce zajmują zarówno rośliny (trzcina, trawy i korzenie), jak i małe zwierzęta (np. drobne kręgowce, owady, czasem również małe ryby). Choć gryzoń ten nie jest zbyt duży, słynie ze sporego apetytu. Właśnie przez to najmocniej naraża się sadownikom i ogrodnikom.
Karczownik w ogrodzie
Zamiłowanie wodnego szczura do pokarmu roślinnego sprawia, że wielu działkowców traktuje go jako szkodnika. Czy faktycznie jest tak uciążliwy? Faktycznie, może on wyrządzić sporo szkód. Na szczęście, możesz skorzystać z takich środków, które są bezpieczne i dla karczowników, i dla roślin ogrodowych. Co możesz zrobić w miejscu planowanych nasadzeń? Przedstawiamy dwa rozwiązania.
- Z wyprzedzeniem możesz umieścić gęstą siatkę z tworzywa sztucznego.
- Możesz postawić takie odstraszacze, które emitują fale dźwiękowe i skutecznie zniechęcą gryzonie do zadomowienia się w twoim ogrodzie.
Szczury wodne być może nie cieszą się najlepszą opinią, jednak w ekosystemie odgrywają bardzo ważną rolę. Z tego też względu ogrodnicy i sadownicy muszą zachować umiar w zwalczaniu karczowników na swoich posesjach i zrezygnować z najbardziej radykalnych działań.
Ciekawostki o karczownikach
Czy wiesz, że:
- karczownik jest objęty częściową ochroną gatunkową (jest chroniony poza ogrodami, sadami i uprawami leśnymi)?
- karczownik ziemnowodny stał się inspiracją dla angielskiego pisarza Kennetha Grahame’a, znanego z powieści dla dzieci „O czym szumią wierzby”?
Karczowniki ziemnowodne to fascynujące zwierzęta, które warto bliżej poznać. Karczownik wzbudza sporo emocji i nie każdy jest jego miłośnikiem (zwłaszcza ogrodnicy). Nie można jednak zapominać, jak istotna jest jego obecność w pobliżu cieków wodnych.